ဆောင်းပါး

“စစ်ကိုင်းငလျင်အလွန် တော်လှန်ရေး” – သတင်းသုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး – ■ ​ကျော်​ဇောခိုင် မတ်လ ၂၈ ရက်က စစ်ကိုင်းကို ဗဟိုပြုလှုပ်သွားတဲ့ ငလျင်ဟာ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးနဲ့ နေပြည်‌တော်ကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက်ပျက်စီးစေခဲ့တယ်။ သဘာဝဘေးဒါဏ်ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး၊ ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးတွေ သတ်သတ်မှတ်မှတ်မရှိတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံအတွက် သတင်းတွေမှာဖော်ပြလာတဲ့ သေကြေထိခိုက်ဒါဏ်ရာရမှုတွေနဲ့ အပျက်အစီးတွေဟာ ရှေ့မှာ ဆက်လက်ရင်ဆိုင်ရမယ့် အခက်အခဲတွေကို ကြီးမားစေပါလိမ့်မယ်။ ဒီငလျင်ဟာ တဘက်မှာဘာကိုဖော်ပြသလဲဆိုရင် မြို့ကြီး ၃ မြို့နဲ့ […]

“Total Internal Reflection” လင်းလက်နွေဦး တနေ့က ကျနော့်အမျိုးသမီးကို ကြိတ် လေးစားသွားတယ်။ ကိုယ့်ငါးချဉ် ကိုယ်ချဉ်တယ်လို့ပဲ ပြောပြော၊ ကပ်ချည်နေတယ် ပြောပြော၊ ဒါလေးတော့ ပြောရဦးမယ်။ ကျနော့်အကိုနဲ့ မရီးရဲ့ အင်္ကျီ၊ မင်္ဂလာဆောင်ဓာတ်ပုံ၊ ဘွဲ့ဓာတ်ပုံ စသဖြင့်ပေါ့၊ ဘာညာသာရကာတွေကို သိမ်းထားပေးဖို့ ပြောလာတယ်။ ဇာတ်လမ်းအစအဆုံး မသိရင် ဘာထူးလို့လဲလို့ ထင်စရာပေါ့။ ထူးတယ် … ထူးတယ်၊ တကယ် ထူးတယ်နော်။ ကျောင်းကန်နီးမှ မြန်မာ့ပုံပြင်ထဲကတော့ […]

“ခေတ်အဆက်ဆက် ကူကယ်ရာမဲ့ ပြည်သူတွေ” ညီကျော် နောက်တခါ လာပြန်ပြီတဲ့ဟေ့ … ဆိုသလို။ တို့ပြည်သူတွေမှာလည်း ဒုက္ခတွေ တခုပြီးတခု။ ဘေးအန္တရာယ်တွေထဲက မင်းဆိုးမင်းညစ်ဘေး ပြီးတော့ ရေဘေး၊ ခု ငလျင်ဘေး။ တပူပေါ် နှစ်ပူဆင့်တာ မဟုတ်တော့ပါဘူး။ ဘေးပတ်ပတ်လည်ကို ကြည့်လိုက်၊ ဖြတ်သန်းခဲ့တဲ့ကာလတွေ ကြည့်လိုက်၊ အပူတွေဆင့်တာ များလွန်းလို့ အမြင့်ကြီးရောက်နေပီ။ ထိပ်ဆုံးအပူထိ တက်ကြည့်လိုက်ရင် ပုပ္ပါးတောင်ကို မြင်ရပြီ။ ဧဝရက်တောင်ကို မြင်ရပြီ။ ဒီတခေါက်ကတော့ သဘာဝ […]

“ခေတ်ဆိုး၊ ခေတ်ပျက်” Simon ကျနော့်မှာ အဘွားနှစ်ယောက်ရှိတယ်။ ဒီအဘွားတွေကြောင့်လည်း ကျနော့်ဘဝ ငယ်ငယ်တုန်းက အိမ်မှာ အမြဲလိုကြားခဲ့ရတဲ့ စကားတခွန်းလည်းရှိတယ်။ အဲ့ဒါ ဘာလဲဆိုရင် “ဟိုကောင်လေး ရေမြန်မြန်ချိုး၊ ဟိုကောင်လေး ထမင်းမြန်မြန်စား” စသည်ဖြင့် ဘာလုပ်လုပ် တခုခုဆို မြန်မြန်လုပ်တာကြိုက်တဲ့ အဘွားတွေနဲ့ နေခဲ့ရပြီး သူတို့ဆီက ဒီ မြန်မြန်ဆိုတဲ့စကားကို ကြားနေခဲ့ရတာပဲ။ ဒါကြောင့် ထမင်းစားနှေးတဲ့ ကျနော့်ကို အဘွားတွေက “လူလေး အစာစားရင် မြန်မြန်စား၊ မတော်လို့ […]

“ဝက်” တက္ကသိုလ်မိုးကြီး ကျနော့်ကောင်တွေထဲမယ် ၀က်ဆိုတဲ့ တကောင်ရှိတယ်။ ခင်ဗျားတို့ လူတယောက်ကို ၀က်လို့ နာမည်ပြောင်ပေးမယ်ဆို သတ်မှတ်ထားတဲ့ အင်္ဂါရပ်တွေ ရှိမှာပေါ့။ ထားပါ။ ၀က်က အဲဒါတွေအားလုံးနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ကောင်ပဲ။ ၀က်က ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ မနေဖူးဘူး။ ဒါပေမယ့် မြန်မြန်နဲ့ များများစားနိုင်တယ်။ ခုအကြောင်းက တက္ကသိုလ် ပထမနှစ်ကဆိုတော့ ဒီကောင်က ၁၇ နှစ်သား ၀က်ကလေးပေါ့။ သိတဲ့အတိုင်း ၀က်က အစားအသောက် သိပ်ငမ်းတဲ့ကောင်။ ကန်တင်းထိုင်ရင် အားလုံးထက် […]

“ကဘော်ချိုင့်ဝှမ်းက သတင်းစကား” – သတင်းသုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး – ■ ကျော်ဇောခိုင် ၂၀၂၅ မှာ အိန္ဒိယဂျီဒီပီက အရင် ဆယ်စုနှစ်တွေကထက် နှစ်ဆတက်လာတယ်။ ဒေါ်လာ ၄.၃ ထရီလီယံ ရှိလာတယ်။ လက်ရှိ ကမ္ဘာ့ နံပါတ်ငါး စီးပွားအင်အားကြီးနိုင်ငံဟာ ဒီနှုန်းအတိုင်း တနှစ်ကို ၇% လောက် ဆက်တက်လာရင် မကြာခင်မှာ နံပတ်လေး ဂျပန် (၄.၄ ထရီလီယံ) နဲ့ နံပါတ်သုံး ဂျာမဏီ (၄.၉ […]

“မသိခြင်းတွေဆိုတာ” မောင်လစ် ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ နေ့စဉ်လူ​နေမှုဘ၀မှာ လူတန်းစားမညီမျှမှုဟာ လက်​​တွေ့ပြဿနာတရပ် ဖြစ်လာပြီး အဲဒီပြဿနာကို ရင်ဆိုင်​ဖြေရှင်းဖို့ လိုအပ်လာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အရင်းရှင်လူတန်းစားရဲ့ ခေါင်းပုံဖြတ် အမြတ်ထုတ်မှုကြောင့် အခြေခံလုပ်သားတွေမှာ ရပိုင်ခွင့် အပြည့်အ၀မရတာက အ​ရင်းခံပြဿနာဖြစ်လာရာက​နေ အခုဆိုရင် ဖက်စစ်စစ်တပ်ကြောင့် နိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေ​ရေးရာက ယိုယွင်းလာပြီး လူ့အခွင့်အရေးဟာ မပြည့်ဝ​တော့တဲ့ အိပ်မက်တခု ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒါ‌ကြောင့် အရင်ကတည်းက ထိုက်တန်တဲ့အခွင့်အရေး အပြည့်အ၀မရခဲ့တဲ့ အခြေခံလူတန်းစား‌တွေရဲ့ လူမှုဘ၀ဟာလည်း ပိုပိုအဖိနှိပ်ခံရပြီး ရပိုင်ခွင့်တွေ […]

“တွတ်ပီနဲ့ ကျနော်” Simon ကျနော့်ဘဝမှာ ကင်မရာတလုံး ပိုင်ဆိုင်ဖူးခဲ့တယ်။ တန်ဖိုးကြီးတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အလုပ်က ဖော်ရိန်နာတယောက်က အမေရိကားကိုအပြန် သူ့မှာရှိတာတွေ တဝက်စျေးနဲ့မက ပြန်ရောင်းတဲ့အထဲ အဲ့သည့်ကင်မရာလေး ပါလာလို့ ဝယ်ထားမိလိုက်တာ။ ဓာတ်ပုံလည်း သိပ်ရိုက်တတ်တဲ့သူ မဟုတ်တော့ ကင်မရာ လက်ထဲရောက်ရောက်ခြင်း တွေ့သမျှအကုန် လိုက်ရိုက်ပြီး ဒီလိုပဲ လက်တည့်စမ်းရတာပေါ့။ကင်မရာကလည်း ၂၀၀၀ စွန်းစွန်းလောက်က ထွက်ထားခဲ့တာဆိုတော့ တော်တော်လေး ဟောင်းတဲ့အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး သူ့မှာပါတဲ့ ဖန်ရှင်တွေကလည်း သိပ်မများသေးတော့ ကင်မရာ […]

“ကျွန်ုပ်ပေးသော နိုဘဲလ်ဆုရှင်” ထွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းကြည်သည် စစ်သားတယောက်က တည့်တည့်ချိန်ရွယ်ထားသော သေနတ်ပြောင်းဝရှေ့သို့ ကြောက်ရွှံ့စိတ် တစိုးတစေ့မှမရှိဘဲ တည့်တည့် ဝင်လာခဲ့ဖူးသည်။ သို့ပါသော်လည်း လက်ဗလာနှင့် တိုးဝင်လာသော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား လက်နက်ပါသော စစ်သားကပဲ ကြောက်ရွှံ့ပြီး နောက်ဆုတ်သွားခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းကြည်၏ ရဲရင့်သောလုပ်ရပ်သည် ကမ္ဘာကျော်ခဲ့ပြီး ထိုလုပ်ရပ်အပါအဝင် ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အကြမ်းမဖက် လုပ်ဆောင်မှုများအတွက် ကမ္ဘာတွင် ထင်ရှားလှသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး နိုဘဲလ်ဆုကို ရရှိခဲ့သည်။ *** ကျွန်ုပ်ကိုယ်တိုင် နိုဘဲလ်ဆု […]

“အမေရိကန် အလှည့်အပြောင်း (၃)” – သတင်းသုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး – ■ ကျော်ဇောခိုင် ၂၁ ရာစုထဲမှာ လစ်ဘရယ် အမျိုးအစားသစ်တခုကို စတင် မိတ်ဆက် သုံးစွဲလာကြတယ်။ နာမည်အရ ဝုတ်ခ်လစ်ဘရယ် (Woke Liberal) လို့ ခေါ်ဝေါ်သတ်မှတ်တယ်။ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း စနစ်တကျ ပျံ့နှံ့စိမ့်ဝင်နေသည့် လူမျိုး‌ရေးခွဲခြားမှု (Racial)၊ လူနည်းစုဖြစ်တဲ့ လူမျိုးစုအခွင့်အရေးများ (Ethnic Minority)၊ လူနည်းစု လိင်ခွဲခြားသတ်မှတ်ခံရသူများ (Sexual Minority) ကို […]