ဆောင်းပါး

“ပြောင်းလဲနေတဲ့ကမ္ဘာ – ၂” – သတင်းသုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး – ■ ​ကျော်​ဇောခိုင် ‘နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီ’ အမေရိကန်သမ္မတအသစ် ပြောင်းလဲတိုင်း သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီတွေကို သမ္မတသက်တမ်းရဲ့ အစပိုင်းမှာ တရားဝင် ထုတ်ဖော်ပြောကြားလေ့ရှိတယ်။ ဘိုင်ဒန်လက်ထက်က နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဖြစ်တဲ့ ဘလင်ကန်က အမေရိကန်ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီကို အကျယ်တဝံ့ ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့တာ တွေ့ရတယ်။ ထရမ့်တက်လာတော့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကိုရူဘီယိုက ၂၀၂၅ ဇန်နဝါရီ ၂၂ မှာ ထရမ့် ဒုတိယသက်တမ်းရဲ့ ဦးစားပေးတွေနဲ့ […]

‘တော်လှန်ရေးချဥ်ခြင်း’ ကိုနီတွက် “တော်လှန်ရေး” ဆိုသည့် အဓိပ္ပါယ်ကို စဥ်းစားကြည့်မိသည်။ တော် (တြိ) သင့်လျော်သည်၊ လျောက်ပတ်သည်၊ အံကျသည်။ တော်လှန် (တြိ-၁) ခေတ်ဟောင်း စနစ်ဟောင်းမှ ခေတ်သစ် စနစ်သစ်သို့ ရောက်ရှိအောင်လုပ်သည်။ (တြိ-၂) ဖီဆန်သည်၊ ပုန်ကန်သည်၊ ကာပြန်သည်။ (တြိ-၃) စနစ်တခုမှ တခုသို့၊ အခြေအနေတခုမှ တခုသို့ ပြောင်းလဲပစ်သည်။ တော်လှန်ရေး (န) ခေတ်ဟောင်း စနစ်ဟောင်းမှ ခေတ်သစ် စနစ်သစ်သို့ ရောက်ရှိအောင် […]

‘ဘယ်မှာလဲ J Me ၊ ဘယ်မှာလဲ စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်’ Simon မန်းလေးမှာ အသက် ၂၄နှစ်အရွယ် rapper လေးတယောက်အသတ်ခံလိုက်ရတယ်။ ဘယ်လို အသတ်ခံလိုက်ရတာလည်းဆိုရင် စစ်တပ်လက်ပါးစေ ပျူစောထီးဆိုတဲ့ ကျွန်တွေက ဒီကောင်လေးကို သူ့ရဲ့နေအိမ်မှာ လာဖမ်းပြီး စစ်ကြောရေးမှာ သတ်ပစ်လိုက်တာ။ ဘာကြောင့်လာဖမ်းတာလဲဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်လည်း မပေးနိုင်သလို ဘာကြောင့် သတ်ပစ်လိုက်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်လည်း မပေးနိုင်ဘူး။ ညကလာဖမ်းတယ် မနက်ရောက်တော့ မိသားစုကို အလောင်းလာထုတ်ခိုင်းပြီး ချက်ချင်း သဂြိုလ်ခိုင်းလိုက်တယ်။ […]

“အဖြေမရနိုင်သော မေးခွန်း” ရီဗော်တီ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်လောက်က ကျနော်တို့မှာ ဒရုန်းလေးတစင်းရှိခဲ့တယ်။ ကိုယ့်နယ်မြေထဲမှာ ပထမဆုံးလို့ ပြောရမှာပဲ။ ပြောလို့သာပြောတာပါ၊ အဲဒီဒရုန်းကလည်း အလုပ်လုပ်ရတာနဲ့ ပျက်နေတာနဲ့ဆို ပျက်နေတာက ပိုများပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ ကျနော်တို့ ဒရုန်းလေး စမ်းသပ်ပျံသန်းတာ အောင်မြင်ချိန်မှာပဲ နယ်မြေခံတပ်ရင်းက စခန်းတစ်ခုကို ဒရုန်းနဲ့ချဖို့ ခေါ်ပါတော့တယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ အဲဒီစခန်းဟာ ကျနော်တို့ရဲ့ လေ့ကျင့်ရေးကွင်း ဖြစ်လာတယ်။ ဒရုန်းပျက်လို့ ပြင်ပြီးတိုင်း စမ်းကြတဲ့အခါ အဲဒီစခန်းကိုပဲ ဗုံးသီးကြဲရင်း […]

⁨ ⁨”ပြောင်းလဲနေတဲ့ကမ္ဘာ” – သတင်းသုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး –  ကျော်​ဇောခိုင် ၁၉၄၅ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးတော့ အမေရိကန်ဟာ ဥရောပ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် ရည်ရွယ်ချက်နှစ်ခုနဲ့ မာရှယ်စီမံကိန်းကိုစတယ်။ ပထမရည်ရွယ်ချက်က အနောက်ဥရောပကို ကွန်မြူနစ်စနစ် ဝင်မလာအောင် (စီးပွားရေးအရ ပံ့ပိုးပေးရင်း) တားထားဖို့ဖြစ်ပြီး ဒုတိယရည်ရွယ်ချက်က စစ်အတွင်း ကျယ်ပြန့်လာတဲ့ အမေရိကန်စီးပွားရေးကို ပြန်ကျမသွားဖို့နဲ့ ဆက်လက် ချဲ့ထွင်နိုင်ဖို့ဖြစ်တယ်။ အမေရိကန် မာရှယ်ပလန်ကို အစပြုတော့ စတာလင်က အရှေ့ဥရောပနဲ့ ဥရောပအလယ်ပိုင်းကို သြဇာချဲ့ထွင်ဖို့ တန်ပြန်တယ်။ […]

‘ငလျင်အကြောင်းပြောတဲ့ ဖုန်းကောလ်’ တာပလု “ငလျင်ဘေးကြုံရတော့ ပထမဆုံး ဖုန်းခေါ်လာသူကို မမေ့ပါနဲ့” တဲ့။ဒီစာစုလေးကိုတွေ့တော့ ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့ နေ့လယ်ခင်းတခုက အတွေးထဲ ပြန်ပေါ်လာတယ်။ အခြေအနေက တသက်တာ မေ့လို့မရမယ့် ဖြစ်ရပ်တခုလို့ ပြောရမယ်။ အဲဒီနေ့က နေ့လယ်ခင်းကို ခါတိုင်းလိုပဲ ဖြတ်သန်းနေတာပါ။ မိတ်ဆွေတယောက်နဲ့ စင်ဂနယ် (Signal) ကနေ စကားတွေ ပြောနေကြတာ။ သူက မြန်မာနိုင်ငံ ယောဒေသကနေ အသံနဲ့ […]

‘လိပ်ပြာရော နောက်ကျောရော လုံပါစေ’ Simon ကျနော့်အမေရဲ့ အမေဖြစ်တဲ့ ကျနော့်ရဲ့အဘွားက အတန်းပညာမတတ်ပါဘူး။ သူမွေးဖွားရာကနေ သူသေဆုံးတဲ့ အသက် ၇၃ နှစ်အချိန်အထိ သူ့ဘဝမှာ သူငယ်တန်းတောင် ပြီးဆုံးအောင် မသင်ခဲ့ရရှာဘူး။ အဘွားတို့ခေတ်တုန်းက သူငယ်တန်းမှာတောင် သူငယ်တန်းလေးနဲ့ သူငယ်တန်းကြီးဆိုပြီး နှစ်တန်းရှိတဲ့အထဲကမှ အဘွားက သူငယ်တန်းလေးအဆင့်ကိုတောင် ပြီးအောင်မသင်ခဲ့ရရှာဘဲ ကျောင်းကထွက်ခဲ့ရတယ်။ အဘွားက ပညာတတ်ကြီး ဖြစ်ချင်ခဲ့တာ မဟုတ်ဘူး၊ သူ့အနေနဲ့ စာရေးတတ်၊ ဖတ်တတ်ရုံလောက်လေး သင်ရရင်ပဲ သူကကျေနပ်တာ။ […]

“နိုင်ငံ​​ရေးအ​ခြေခံမရှိ​သော စစ်​ရေး” ရဲဘော်အေ နိုင်ငံရေးအခြေခံမရှိသော စစ်ရေးသည် စစ်ဘုရင်များ ပေါ်ပေါက်ရေးနှင့် စစ်ဘုရင်များကြား နိုင်ငံရေး သဘောတူလမ်းကြောင်းတခုသာ ရှေးရှူလေသည်။ နွေဦးတော်လှန်ရေး အစဦးမှ ယနေ့တိုင် တော်လှန်ရေး၏ ရှေးရှုချက်ကို ပြောနေကြသည့်တိုင် ထို ရှေးရှုချက်များသည် ယနေ့တိုင် နိုင်ငံရေးအခြေခံမူများ ဖြစ်မလာခဲ့ကြသေးပါ။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များကြား ဦးတည်ချက်များ ကွဲပြားနေကြသလို နိုင်ငံရေးအခြေခံမူများပင် မတူကြဘဲ မဟာမိတ်သဘော တွဲ၍ စစ်ရေးဖော်ဆောင်မှုများ၏ အကောင်းအဆိုးကို ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျကျ ဆင်ခြင်သုံးသပ်ခြင်းများထက် ဝါဒဖြန့်ချိရေးဆန်ဆန် ကိုယ်လိုသလို […]

⁨”ကမ္ဘာ့​တောင်ဘက်ခြမ်းနဲ့ အာဏာရှင်​တော်လှန်​ရေး” – သတင်းသုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး – ■ ​ကျော်​ဇောခိုင် ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က ရုရှားမှာပြုလုပ်တဲ့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အောင်ပွဲ နှစ် ၈၀ မြောက် အခမ်းအနားကို တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်ကို တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင်းပင်က မေလ ၉ ရက်နေ့မှာ လက်ခံတွေ့ဆုံခဲ့တယ်။ ‘ဘန်ဒေါင်းစိတ်ဓာတ်’ ဒီပွဲမှာ ရှီကျင်းပင်က ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေရေး မူငါးချက်နဲ့ ဘန်ဒေါင်းစိတ်ဓာတ်ဆိုတာကို တခုတ်တရ ထည့်သွင်း ပြောကြားလာခဲ့တယ်။ သူပြန်ဆွဲထုတ်လာတဲ့ ဒီမူငါးချက်ဟာ ချူအင်လိုင်း၊ […]

“အသက်တွေပေးပြီး ဘာမှ ပြန်မယူသွားတဲ့သူတွေ” Simon ပြီးခဲ့တဲ့ရက်က အာရှလမ်းမတနေရာမှာ PDF ရဲဘော်တဦး ကျသွားတယ်။ ဒါက ထူးဆန်းတဲ့အရာ မဟုတ်ပါဘူး။ စစ်တိုက်နေရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီလိုပဲ သေတယ်၊ တိုက်ပွဲကျတယ်ဆိုတာ စစ်နဲ့နီးစပ်သူတွေကြားထဲမှာ သာမန် ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဥ်တခုပါပဲ။ ကျနော့်မှာလည်း အခုလို တာဝန်ထမ်းဆောင်ရင်း ကျသွားခဲ့တဲ့ သူငယ်ချင်းတွေရှိတယ်။ ဒါကြောင့် တိုက်ပွဲကျတယ်၊ သေတယ်ဆိုတဲ့ အသံတွေဟာ ကျနော်တို့အတွက် သိပ်ပြီး ထူးဆန်းတဲ့အရာတော့ မဟုတ်တော့ဘူး။ ဒီလိုမထူးဆန်းဘူးဆိုပေမယ့် ကိုယ့်ဘက်က […]