ခုခံရေးအင်အားစု ကွန်ယက်များမှသာ မြန်မာ့တည်ငြိမ်မှုကို ရရှိနိုင်မည်

“ခုခံရေးအင်အားစု ကွန်ယက်များမှသာ မြန်မာ့တည်ငြိမ်မှုကို ရရှိနိုင်မည်”

ဘာသာပြန် – ကျော်မိုး

( ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့က အမေရိကန် ငြိမ်းချမ်းရေးအင်စတီကျူ USIP အင်တာနက်စာမျက်နှာတွင် ဖော်ပြခဲ့သည့် ဆောင်းပါးရှင် Billy Ford နှင့် ရဲမျိုးဟိန်းတို့၏ “For Myanmar, the Only Path to Stability Runs Through its Web of Resistance Forces” https://www.usip.org/…/myanmar-only-path-stability-runs… ဆောင်းပါးကို ကျော်မိုးက ဘာသာပြန်ဆိုထားပါသည်။ )

မြန်မာ့တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ စစ်မြေပြင်တွင် အောင်ပွဲများရနေသော်လည်း အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုများ အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာ ကွဲပြားလျက်ရှိသလို ပေါင်းစည်းမှုမရှိဟု နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း အများစုက ရှု့မြင်လျက်ရှိသည်။ ယင်းရှု့မြင်ချက်ကြောင့် တချို့ လက်မြှောက်အရှုံးပေးသွားသလို တချို့ လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်မှုကို စွန့်ခွာလာကြသည်။ တချို့က စစ်အာဏာပိုင်များ၏ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲကို လက်ခံခြင်းသည်သာ တည်ငြိမ်မှုကို ပြန်လည်ယူဆောင်လာနိုင်မည့် လမ်းကြောင်းတခုဖြစ်သည်ဟု သုံးသပ်လျက်ရှိသည်။ ယင်းယူဆချက်များနှင့် နိဂုံးချုပ်သုံးသပ်မှုများသည် အမှားအယွင်းများသာဖြစ်သည်။

တည်ငြိမ်သည့် မြန်မာနိုင်ငံပေါ်ထွန်းလာရေး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းအနေဖြင့် လေးလေးနက်နက် ပံ့ပိုးပေးလိုပါက တရားမဝင်၊ ဝေဖန်ပြစ်တင်ခံရ၊ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုများ ကျူးလွန်နေသည့် စစ်အာဏာပိုင်များ ပြုလုပ်မည့် အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲသည် ငြိမ်းချမ်းမှု သယ်ဆောင်ပေးနိုင်မည်ဆိုသည့် တုံးအပြီး အမြင်မကျယ်သည့် မျှော်လင့်ချက်ကို စွန့်ပယ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းအစား စိန်ခေါ်မှုများရှိသော်လည်း တည်ငြိမ်မှုကို ယူဆောင်လာနိုင်မည့် လမ်းကြောင်းတခုဖြစ်သည့် ခုခံရေး အင်အားစုများကြား ဆွေးနွေးမှုကို သိသိသာသာ တိုးမြှင့် ထောက်ပံ့ရမည်။

ခုခံရေး အင်အားစုများဘက်တွင် အကွဲကွဲအပြားပြား ဖြစ်နေသည်မှာလည်း အမှန်ပင်ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း စစ်တပ်ကို အနိုင်ယူရေး၊ အစိုးရအဖြစ်မှ ဖယ်ရှားရေးဆိုသည့် မစ်ရှင်သည် အုပ်စုကွဲအသီးသီးကို လားရာတခုတည်းတွင် စုစည်းချိတ်ဆက်မိစေသည်။ ယင်းအခြေခံ လားရာတူညီမှုကြောင့် သမိုင်းကြောင်းတလျှောက် ဆန့်ကျင်ဘက်များဖြစ်နေသော အုပ်စုကွဲများကြားတွင် မကြုံစဖူး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ ညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်မှု၊ ဆွေးနွေးမှုများကို ပေါ်ပေါက်လာစေသည်။ ခုခံရေး အင်အားစုများကြား လက်ရှိ ဆွေးနွေးမှုများသည်ပင် ကြီးစွာသော တိုးတက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ မြန်မာ့သမိုင်းတွင် အကျယ်ပြန့်ဆုံးနှင့် အားလုံးပါဝင်မှု အမြင့်ဆုံးသော အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့အစည်းများ (အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ NUCC နှင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG) ကို ပေါ်ထွက်စေခဲ့ပြီးဖြစ်သလို ဒီမိုကရေစီ အကျဆုံး၊ သာတူညီမျှမှု အရှိဆုံး နိုင်ငံရေးလမ်းပြမြေပုံ( ဖတ်ဒရယ်ချာတာ) ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး စစ်တပ်၏ နယ်မြေထိန်းချုပ်မှုကို အစိတ်အပိုင်း သေးသေးလေးတခုဆီတွင်သာ ရှိနေစေတော့သည့် စစ်ရေး ညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

ယင်းသို့သော အောင်မြင်မှုများ ရှိနေသော်လည်း ဆွေးနွေးရေး ပလတ်ဖောင်းများ အထူးသဖြင့် အမျိုးသား ညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီသည် ထိရောက်မှုမရှိ၊ နှေးကွေးလျက်ရှိသည်ဟု ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှု့မြင်ခံနေရသည်။ အုပ်စုကွဲ နိုင်ငံရေးများ၊ သမိုင်းကြောင်းတလျှောက် မကျေနပ်ချက်များ၊ မယုံကြည်မှုများရှိနေသည်။ ဖတ်ဒရယ် ချာတာတွင် တည်ငြိမ်မှုပေါ်ထွန်းရေး လမ်းပြမြေပုံပါဝင်နေသော်လည်း တည်ငြိမ်မှုပေါ်လာရေး ယုံကြည်ရသည့် လမ်းကြောင်းအဖြစ် ကမ်းလှမ်းနိုင်ရန် အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီပြင်ပ အင်အားစုများ၏ လုံလောက်သော ထောက်ခံမှု ကင်းမဲ့လျက်ရှိသည်ဟု ရှု့မြင်ခံနေရသည်။

ယင်းအမြင်များသည် အလွန်အကျွံ တဖက်စောင်းနင်း ရှု့မြင်မှုများဖြစ်သော်လည်း အတိုက်အခံများအနေဖြင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ထောက်ခံမှုရရှိရန် မျှော်လင့်ပါက၊ စစ်အာဏာပိုင်များကို အနိုင်ယူရေး လိုအပ်သည့် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှု အဆင့်တခုကို ထိန်းထားလိုပါက ပေါင်းစည်းလုပ်ကိုင်မှု ပိုမို လိုအပ်နေသည်ကို ဖော်ပြလျက်ရှိသည်။ အဆိုပါ စိန်ခေါ်ချက်များကို ကိုင်တွယ်နိုင်ပါက စစ်အာဏာပိုင်များ၏ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲမှ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို ဆွဲထုတ်နိုင်ရေး အကူအပံ့ဖြစ်စေသလို တည်ငြိမ်မှုပေါ်ပေါက်ရေး ရွေးချယ်စရာ လမ်းကြောင်းသစ်ဆီသို့ ဦးတည်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ စစ်အာဏာပိုင်များ၏ ရွေးကောက်ပွဲကြောင့် အကြမ်းဖက်ရေး လှုံ့ဆော်မှုများနှင့် အကွဲအပြဲများ ပေါ်ပေါက်လာစေမည်မှာ ဧကန်ပင်ဖြစ်သည်။

‌ယနေ့အထိ အားတက်ဖွယ်အကောင်းဆုံး ပလက်ဖောင်းများသည် စစ်မဟာဗျူဟာကို ညှိနှိုင်းပေးသည့် ပလက်ဖောင်းများနှင့် ဒေသအဆင့် အုပ်ချုပ်မှုကို ဖော်ဆောင်ပေးသည့် ပလက်ဖောင်းများဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အစုအဖွဲ့များသည် စစ်အာဏာပိုင်များကို အနိုင်ယူရေး၊ ဝန်းရံပိတ်ဆို့ခံနေရသည့် လူ့အသိုက်အဝန်းများကို ကူညီထောက်ပံ့ရေး စသည့် စုစည်းညီညွတ်စေမည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို အာရုံစိုက်လျက်ရှိပြီး အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖက်ဒရယ်ယူနစ် မည်မျှရှိသင့်သည်၊ မည်သည့်နာမည် ခေါ်ဝေါ်သင့်သည်ဆိုသည့် အငြင်းပွားဖွယ် အသေးစိတ် နိုင်ငံရေးများကို အာရုံစိုက်ခြင်းမရှိပေ။ သမိုင်းကြောင်းအရ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေသော အသိုက်အဝန်းများကြား ယုံကြည်မှုကို အဆိုပါ ပလက်ဖောင်းများမှတဆင့် တည်ဆောက်ရခြင်းဖြစ်သလို တိုင်းပြည်အနာဂတ်အတွက် ခက်ခက်ခဲခဲ ဆွေးနွေးရမည့် အရေးများအတွက်လည်း ဆွေးနွေးဂွင်များ ဖန်တီးပေးရန်လိုသည်။ ယင်းနောက်တွင် ရှည်ကြာစွာ ဆွေးနွေးရမည့် နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးမှုများ အခြေပြုရမည့် မူဘောင်တခုအတွက် ကျယ်ပြန့်သည့် နိုင်ငံရေးမူများကို ခုခံရေး အင်အားစုများ ချမှတ်ပေးရမည်ဖြစ်ပြီး နောက်တဆင့် စေ့စပ်ဆွေးနွေးမှုများ စတင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ငြိမ်းချမ်းပြီး တည်ငြိမ်သည့် မြန်မာနိုင်ငံပေါ်ထွန်းလာရေး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ကူညီလုပ်ဆောင်ပေးလိုပါက အဆိုပါ အားထုတ်မှုများကို အားပေးကူညီရမည်ဖြစ်သည်။ စစ်တပ်နှင့် ဆွေးနွေးရေး လိုအပ်သည့် ကြိုတင်သတ်မှတ်ချက်များကို အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရအဖွဲ့၏ သမ္မတက ယခု ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ထုတ်ပြန်ထားပြီးလည်း ဖြစ်သည်။

‘ပေါင်းစည်းမှု ပေါ်ထွန်းလာခြင်း’

မြန်မာနိုင်ငံတွင်း သမိုင်းကြောင်းတလေ ျှာက် ကွဲပြားနေသည့် အသိုက်အဝန်းများကြား ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ပေးနိုင်မည့် အလားအလာတရပ်ကို ၂၀၂၁ ခုနစ် ဖေဖော်ဝါရီလ အာဏာသိမ်းမှုနောက် မကြာမီအချိန်တွင် လူနည်းစု လူမျိုးစု ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဗမာခေါင်းဆောင်များ မြင်တွေ့ခဲ့သည်။ ၁၉၄၀ နှောင်းပိုင်းနှစ်များမှ စတင်ပြီး စစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်လျက်ရှိသည့် ထင်ရှားသည့် ကရင်အုပ်စုတခု မှ ဒုတိယစစ်ဦးစီးချုပ်ဖြစ်သည့် ဘောကျော်ဟဲက “ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ကြာ တော်လှန်ရေးမှာ အခုလောက် ကောင်းတဲ့အခွင့်အလန်း တခါမှ မတွေ့ခဲ့ဖူးဘူး။ … အားလုံး ညီညီညွတ်ညွတ် ရပ်တည်ကြစို့ … စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကနေ ရုန်းထွက်ကြစို့” ဟု အိတ်ဖွင့်ပေးစာတစောင်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ဆန္ဒပြပွဲ ကနဦးကာလများတွင် ထိန်းသိမ်းခံထားရသည့် ခေါင်းဆောင်များ ပြန်လွှတ်ပေးရေး၊ အာဏာမသိမ်းခင် အခင်းအကျင်းဆီ ပြန်သွားရေးကို တောင်းဆိုခဲ့ကြသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာကြာ ဖြစ်ပွားနေသည့် ပြည်တွင်းပဋိပက္ခ ဖြေရှင်းရေး၊ နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို တစုံလုံး လုပ်ဆောင်ပေးရန် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။

ယင်းနောက်တွင် များစွာသော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ဆွေးနွေးရေးပလက်ဖောင်းများ ပေါ်ထွန်းလာတော့သည်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ။
အာဏာသိမ်းခံလိုက်ရသည့် အာဏာရပါတီဖြစ်သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် မှ ကိုယ်စားလှယ်အများစုဖြင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းထားသလို လူမျိုးစု တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ ထင်ရှားသည့် ခုခံတော်လှန်ရေး ခေါင်းဆောင်များလည်း ပါဝင်သည်။ အဆိုပါ အစိုးရအဖွဲ့သည် မြန်မာ့သမိုင်းတွင် ကွဲပြား အစုံလင်ဆုံးသော အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပြီး သမ္မတနှင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို ရယူထားသူများသည် လူမျိုးစုနောက်ခံမှ လာသူများဖြစ်သည်။ သို့သော် တချို့ကလည်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရသည် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များနှင့် နီးကပ်စွာ ရပ်တည်လျက်ရှိသည်ဟု ရှု့မြင်သည်။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရသည် အဖွဲ့အစည်းတရပ်သာဖြစ်သော်လည်း ယင်း၏အရွယ်အစား၊ ကွဲပြားစုံလင်မှုများကြောင့် အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အရေးကြီးဆုံး၊ အငြင်းပွားဖွယ်အဖြစ်ဆုံး ဆွေးနွေးမှုများကို လက်ခံထားရှိသည်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၏ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကော်မတီ။ လူမျိုးစု နိုင်ငံရေးအင်အားစုများနှင့် ပိုမို ကောင်းမွန်စွာ ထိတွေ့ဆက်ဆံရေး လိုအပ်ချက်အရ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကော်မတီကို အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး အင်အားစုများကို ထိတွေ့ဆက်ဆံရေး အဓိက တာဝန်ယူရကာ ခုခံရေးအုပ်စုများကြား မဟာမိတ်ဖွဲ့စည်းမှု ကျယ်ပြန့်လာရေးလည်း တာဝန်ယူရသည်။ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကော်မတီသည် လူမျိုးစု တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ထိတွေ့မှု တိုးမြှင့်ထားသလို အထူးသဖြင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်ကဲ့သို့သော မဟာမိတ်ဖွဲ့မထားသည့် အုပ်စုများနှင့် ဆက်ဆံရေး၊ မြန်မာမြောက်ပိုင်းရှိ လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ဆက်ဆံရေး၊ တခြားသော လူနည်းစု လူမျိုးစု နိုင်ငံရေးအင်အားစုများနှင့် ထိတွေ့ရေး လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ မြောက်ပိုင်း လူမျိုးစုတော်လှန်ရေးအုပ်စုများ၊ ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့နှင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကြား ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ဖြစ်လာမှုက မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကော်မတီ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များ တော်တော်လေး ထိရောက်မှု ရှိသည်ကို သက်သေပြလျက်ရှိသည်။ အဆိုပါကော်မတီ၏ လုပ်ဆောင်မှုများအပေါ် အများပြည်သူ အာရုံစိုက်မှု အနည်းငယ်သာရှိသော်လည်း လူမျိုးစု နိုင်ငံရေးနှင့် လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံရေးတွင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၏ အရေးပါဆုံး ပလတ်ဖောင်းများထဲမှ တခုဖြစ်သည်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ။ အမျိုးသားညီညတ်ရေးအစိုးရအဖွဲ့မှ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အာဏာသိမ်းခံလိုက်ရသည့် ရွှေးကောက်ခံ လွှတ်တော်၊ လူ့အခွင့်အရေး နှင့် အရပ်ဘက် လူ့အဖွဲ့အစည်းများ၊ အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှု (CDM)၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူကွန်ယက်၊ လူနည်းစု လူမျိုးစု နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ လူမျိုးစု တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့် ကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အဆိုပါကောင်စီ၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်သည် ကြားကာလနှင့် ပဋိပက္ခလွန် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အုပ်ချုပ်ရေး မူဘောင်များ၊ မူဝါဒများ ချမှတ်ပေးရေးဖြစ်သည်။ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ် နှေးကွေးခြင်း၊ ကိုယ်စားပြုမှု မရေရာခြင်း၊ အဓိက အဖွဲ့ဝင်များကြား မယုံကြည်ခြင်း၊ အာဏာကြီးသည့်အဖွဲ့များ မပါဝင်ခြင်း၊ တခြားသော စိန်ခေါ်ချက်များ ရှိခြင်းတို့ဖြင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ ကြုံတွေ့နေရသည်။ သို့သော်လည်း အနာဂတ် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံတော်သစ်၏ နိုင်ငံရေး မျှော်မှန်းချက်များအပေါ် အလုပ်လုပ်နေသည့် အဓိက ပလက်ဖောင်းတခုဖြစ်သဖြင့် ကောင်စီသည် ကျရှုံးခံရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။

စစ်ဘက် ညှိနှိုင်းရေး ပလက်ဖောင်းများ။
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရနှင့် မဟာမိတ် လူမျိုးစုတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များသည် အဓိက စစ်ရေးညှိနှိုင်းရေး ပလတ်ဖောင်းနှစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး စစ်အာဏာပိုင်များကို အနိုင်တိုက်ရေးဆိုသည့် အားလုံးလက်ခံထားသည့် ရည်မှန်းချက်အောက်တွင် သမိုင်းကြောင်းအရ ကွဲပြားလျက်ရှိသည့် အဖွဲ့များကို စုစည်းထားသည်။ ဗဟိုကွပ်ကဲရေးနှင့် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (C3C)၊ ပူးတွဲကွပ်ကွဲရေးနှင့် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေး (J2C) တို့ဖြစ်သည်။ C3C တွင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၊ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်၊ ကရင်နီအမျိုးသားတိုးတက်ရေးပါတီ၊ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦးနှင့် ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦးတို့ ပါဝင်သည်။ J2C သည် အမျိုးသားညီညတ်ရေးအစိုးရနှင့် ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်ကြား ပူးတွဲကော်မတီဖြစ်သည်။ မြောက်ပိုင်းရှိ အာဏာကြီးမားသည့် လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ဆက်ဆံရေး တိုးမြှင့်နိုင်ပြီး စစ်ရေး ညှိနှိုင်းရေး ပလက်ဖောင်းများတွင် အမျိုးသားညီညတ်ရေးအစိုးရ ထည့်သွင်းနိုင်ပါက စစ်ရေးပါဝါ မျှခြေသည် ခုခံရေး အင်အားစုများဘက်သို့ သိသိသာသာ ရွေ့လာမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းကြောင့် ယုံကြည်မှုလည်းပိုရလာမည်ဖြစ်သလို ပိုမို အဓိပ္ပာယ်ရှိသည့် နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးမှုများကိုလည်း ပေါ်ထွန်းစေနိုင်သည်။

ပြည်နယ်နှင့် ဒေသဆိုင်ရာအဆင့် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ။
ခုခံရေး အင်အားစုများက စစ်အာဏာပိုင်များကို တွန်းလှန်တိုက်ထုတ်နိုင်နေပြီး ပြည်နယ်နှင့် ဒေသဆိုင်ရာအဆင့် အုပ်ချုပ်မှု ပုံစံသစ်များကို ထူထောင်လျက်ရှိသည်။ အဆိုပါ အင်စတီကျူးရှင်းများသည် ပုံစံမျိုးစုံဖြင့်ရှိနေသည်။ သို့သော် ကရင်နီ (ကရင်နီပြည်နယ် အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ) နှင့် ချင်းပြည်နယ် (ကြားကာလ ချင်းအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ) တို့တွင်မူ ၎င်းတို့သည် များစွာသော အရပ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက်အင်အားစုများအတွက် အရေးကြီးသော ပလက်ဖောင်းဖြစ်လာပြီး ရှုပ်ထွေးသည့် အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ အရေးကိစ္စများကို ဆွေးနွေးကြသည်။ အဆိုပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများသည် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရေး လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်သည်သာမက ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု လျှော့ချထားသည့် ဖက်ဒရယ်အုပ်ချုပ်မှုပုံစံကို စမ်းသပ်လုပ်ဆောင်နိုင်နေကြပြီဖြစ်သည်။ အဆိုပါ လုပ်ဆောင်ချက်သည် အနာဂတ်အတွက် နမူနာပုံစံတရပ်ဖြစ်လာနိုင်သည်။

‘စုစည်းရေး မရည်မှန်း’

“နိုင်ငံရေးအရ ပေါင်းစည်းရေးဆိုတဲ့ ပြဿနာတွေ ရှိနေပြီး အဲဒီအရေးကို ဗမာနိုင်ငံမှာ ဘယ်တော့မှ လုံလုံလောက်လောက် ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း မရှိပါဘူး” ဟု ထင်ရှားသည့် ဗမာ သမိုင်းပညာရှင် ဒေါက်တာကျော်သက်က သုံးသပ်ခဲ့သည်။ ယင်းမှတ်ချက်ကို ဗမာစစ်တပ်က ပထမဆုံး အာဏာမသိမ်းခင် ၆ နှစ်အလို၊ ၁၉၅၆ ခုနစ်တွင် ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အာဏာသိမ်းပွဲ ၃ ပွဲနှင့် ၆၆ နှစ် ကြာပြီးနောက်တွင်လည်း သွေးထွက်သံယိုမှုများသည့် ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ တိုင်းပြည်တွင် အမြစ်တွယ်နေဆဲဖြစ်သည်။ ယင်းရုန်းကန်လှုပ်ရှားမှုများသည် ၁၉၄၈ ခုနစ် လွတ်လပ်ရေးရသည့်ကာလမှစတင်ပြီး တဆက်စပ်တည်းဖြစ်ပွားလျက်ရှိကာ နိုင်ငံရေးအရ မစုစည်းနိုင်မှု၊ လူမျိုးစုအချင်းချင်းကြား စစ်အာဏာပိုင်များမွေးမြူထားသည့် ရန်လိုမှုများက မောင်းနှင်နေခြင်းဖြစ်သည်။ စစ်အာဏာပိုင်များ၏ တိုင်းပြည် စုစည်းညီညွတ်ရေးဆိုသည်မှာ ဗမာ ဗုဒ္ဓဘာသာများ၏ လွမ်းမိုးကြီးစိုးမှုကို ဆိုလိုရင်းဖြစ်သည်။

ယင်းနောက်ခံတွင် စုစည်းညီညွတ်မှုဆိုသည်မှာ လက်တွေ့မကျသလို အကောင်းမြင်မှုလည်း မဟုတ်ပေ။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း USIP လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် သုတေသန တွေ့ရှိချက်အရ “စုစည်းညီညွတ်မှု” ဆိုသည်မှာ သရုပ်အမှတ်လက္ခဏာများကို ဖိနိုပ်ခြင်း၊ ကွဲပြားခြားနားမှုများကို ဖယ်ရှားခြင်းသာဖြစ်သည်ဟု ရှု့မြင်နေကြသည်။

သမိုင်းကြောင်းအရလည်း အလယ်ပိုင်း ဗမာအာဏာပိုင်များသည် အပေါ်အောက် ထိန်းချုပ်မှု ပုံဖော်ရေးအတွက် စုစည်းညီညွတ်မှုဆိုသည်ကို လက်ဝေခံအဖြစ် အသုံးချလျက်ရှိသည်။ အကွဲကွဲအပြားပြား ဖြစ်နေသည့် တိုင်းပြည်ကို စုစည်းပေးမည့်သူများဆိုသည့် ဒဏ္ဍာရီကို အသုံးချပြီး နိုင်ငံရေးတွင် လွှမ်းမိုးထားမှုကို ဗမာစစ်တပ်က ဆင်ခြေပေးလျက်ရှိသည်။ လူနည်းစုဖြစ်သော လူမျိုးစုများအတွက်မူ အမျိုးသား စုစည်းညီညွတ်မှုဆိုသည်မှာ ဗမာစိုးမိုးမှုအောက်တွင် အတင်းအကြပ် ဒူးထောက်ပေးရမှု ဖြစ်နေသည်။

လက်ရှိ တော်လှန်ရေး၏ ခံနိုင်ရည်ရှိမှု အဓိကအချက်သည် မတူကွဲပြားသည့် သက်ဆိုင်သူအမျိုးမျိုး ကွဲပြားစုံလင်စွာ ပါဝင်မှုကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း သုတေသသီများ မေးမြန်းထားသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များက ဖြေဆိုခဲ့သည်။ “စစ်တပ်ကို အနိုင်ယူဖို့ စုစည်းညီညွတ်မှုလိုတယ်ဆိုတာ ဖန်တရာထေနေတဲ့ လက်သုံးစကားဖြစ်လာပြီ” ဟု တဦးက ပြောကြားသွားသည်။ လူမျိုးစုအသီးသီးတွင် သီးခြားသမိုင်းကြောင်းနှင့် တန်ဖိုးများရှိကြောင်းကို တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်များ အသိအမှတ်ပြုရန် လိုလာပြီဟု သူနှင့် တခြားသူများက ထောက်ပြထားသည်။ လိုအပ်လျက်ရှိသည့်အရာသည် ရာနှုန်းပြည့် စုစည်းညီညွတ်မှုမဟုတ်ပေ။ ဒီမိုကရေစီ၏ အခြေခံ စိန်ခေါ်ချက်ဖြစ်သော မတူကွဲပြားမှုများကို စီမံနိုင်သည့် စနစ်တရပ်ဖြစ်သည်ဟု ၎င်းက မှတ်ချက်ပြုသည်။

စုစည်းညီညွတ်မှုဆိုသည့် ပုံမှားရိုက်ဖော်ပြထားသည့် မန္တာန်တွင် ပိတ်မိနေမည့်အစား စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး အုပ်စုများအနေဖြင့် စစ်ရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေး ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှုများမှ ပေါ်ထွက်လာသည့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရေးကို အရှိန်မြှင့် အသုံးပြုသင့်သည်။ နိုင်ငံရေး စေ့စပ်ဆွေးနွေးမှုများ၏ အခြေခံဖြစ်လာမည့် မူများ၊ ကျယ်ပြန့်သည့် မူဘောင်များကို ထူထောင်သင့်သည်။

အဆင့်လိုက်ဖြစ်မှုနှင့် အထောက်အပံ့
အာဏာသိမ်း အုပ်စိုးသူများသည် တည်ငြိမ်မှုကို ဖန်တီးပေးနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ လူထုထောက်ခံမှု လုံးဝမရှိသလို မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်မြေ လေးပုံတပုံအောက် နည်းသည့် နယ်မြေကိုသာ ထိန်းချုပ်နိုင်ထားသည်။ စစ်ရေးအောင်ပွဲ ရနိုင်သည့် အလားအလာလည် မရှိပေ။ ခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုများတွင်မူ အထက်ပါအရာများ ရှိနေသည်။ ရိုးရှင်းသည့်လမ်း မဟုတ်သော်လည်း ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည့် တခုတည်းသောလမ်းဖြစ်သည်။ ခုခံရေးအုပ်စုနှင့် ၎င်းတို့ကို ထောက်ခံသူများအနေဖြင့် အဆင့်သုံးဆင့်ဖြင့် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။

(၁) C3C၊ J2C နှင့် တခြားသော နှစ်ဘက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများအားလုံးကို တခုတည်းသော ပလက်ဖောင်းအောက်တွင်ထားရှိပြီး စစ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို တိုးမြှင့်ရမည်။ အလားတူ ဒေသဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်မှုများ၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီ ပေးအပ်ခြင်းများကို တိုးမြှင့်ညှိနှိုင်းပေးရမည်။

(၂) များစွာသော ခုခံရေးအဖွဲ့များ အထူးသဖြင့် NUCC ၏ ပြင်ပတွင်ရှိနေသည့် အုပ်စုများ (၎င်းတို့၏အမြင်ကို ဖက်ဒရယ်တွင် ကိုယ်စားပြုထားခြင်း မရှိပေ) ၏ အဓိက မူများ၊ တန်ဖိုးများ၊ အကျိုးစီးပွားများကို စစ်ထုတ်ရယူရန် လေးနက်သည့် နှစ်ဘက်တွေ့ဆုံမှုများကို ဆက်တိုက် လုပ်ဆောင်သင့်သည်။

(၃) စစ်ရေး ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှု၊ တခြားသော အပြန်အလှန် နားလည်မှုများမှ မွေးထုတ်ပေးလိုက်သည့် ယုံကြည်မှု ပေါ် အခြေခံပြီး အနာဂတ် အမျိုးသား စေ့စပ်ဆွေးနွေးရေး လုပ်ငန်းစဉ်အတွက် အခြေခံမူများ၊ တန်ဖိုးများ ရရှိလာအောင် ခုခံရေးအုပ်စုများ လုပ်ဆောင်သင့်သည်။ ဖက်ဒရယ် ချာတာ အပိုင်း ၁ တွင် ဖော်ပြထားသည့် မူများသည် ယင်း စေ့စပ်ဆေးနွေးမှုကို အားဖြည့်ပေးနိုင်သည်။
နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းအနေဖြင့်လည်း ၎င်းတို့၏ သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍတွင် ပါဝင်ရမည်။ အထူးကိုယ်စားလှယ်များ နှင့် သံတမန်များသည် စစ်အာဏာအုပ်စိုးသူများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုကို ရပ်ဆိုင်းသင့်သည်။ ယင်းအစား အထက်ဖော်ပြပါ စေ့စပ်ဆွေးနွေးမှုများကို လူသိရှင်ကြား ထောက်ပံ့ပေးသင့်သလို ပုံမှန် တွေ့ဆုံသင့်သည်။ ငွေကြေး အကူအညီများကိုလည်း များစွာသော စေ့စပ်ဆွေးနွေးရေး ပလက်ဖောင်းများမှတဆင့် တိုက်ရိုက်ပေးအပ်သင့်သည်။ ယင်းမှသာ ပလက်ဖောင်းများ ရေရှည်ရပ်တည်နိုင်မှုနှင့် အဓိကအင်အားစုများ (အများစုသည် ပုန်းကွယ်နေသလို ဘဏ္ဍာရေး အားဖြင့် အကန့်အသတ်များ ပေါ်ပေါက်လျက်ရှိသည်) ဆက်လက် ထိတွေ့ဆက်ဆံရေး သေချာစေမည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဖခင်ကြီးတဦးဖြစ်သူ ဂျွန် အဒမ် (John Adam) က အမေရိကန် တော်လှန်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ “သေခြင်းတရားက ပုံသွန်းပြီးဖြစ်တယ်။ လူထုကတော့ မြစ်ကိုဖြတ်ပြီး တံတားကို ချိုးချလိုက်ပြီ” ဟု တခါက ရေးသားခဲ့သည်။ အလားတူပင် မြန်မာ့ခုခံတွန်းလှန်မှုသည် နောက်ကြောင်းပြန်လှည့်တော့မည် မဟုတ်ပေ။ ယင်းမှ တပါး တခြားသော နည်းလမ်းများဖြင့် တည်ငြိမ်မှု ရှာနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

(ရဲမျိုးဟိန်းသည် အမေရိကန် ငြိမ်းချမ်းရေး အင်စတီကျူ၏ ဧည့်ပညာရှင်တဦးဖြစ်သလို ဝီလ်ဆင် စင်တာ၏ Global Fellow တဦးလည်းဖြစ်သည်။)