စတုတ္ထ အတောင်ပံများ

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ နာမည်ကျော် စကားစုက သူတို့တိုင်းသူပြည်သား အကျိုးစီးပွားရဲ့ ဥပဒေ အထက်မှာ ဘယ်သူမှ ရှိမနေရဘူး ဆိုတာပဲ။ သမ္မတလည်း မရဘူးပေါ့။ ဒီလို Political Thriller တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရိုက်ကြတဲ့ ဖြစ်ရပ်မှန် အခြေပြု ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာ Watergate Scandal ကိစ္စက နာမည်ကြီးပါတယ်။ ရှု့ထောင့်အမျိုးမျိုးကနေ ရိုက်ပြကြတယ်။ ကျနော်ကြိုက်တာကတော့ Robert Redford နဲ့ Dustin Hoffman တို့ပါတဲ့ All the President’s Men ( 1976 )။ အဲဒီ Watergate Case ကနေ သမ္မတ Richard Nixon ရာထူးက ဆင်းရပြီးတဲ့ နောက်မှာ ထွက်လာတဲ့ ရုပ်ရှင်။ ဟောလိဝုဒ်ရဲ့ ရုပ်ရှင်တွေဟာ ဘယ်လောက် ကောင်းမွန်တဲ့အကြောင်း ပြချင်နေတဲ့ ကာလမှာ ထွက်လာတဲ့ ရုပ်ရှင်လက်ရာ ဆိုတော့ ရှယ်ပဲ။

အဓိက ကျနော်ကြိုက်တာကတော့ Dustin Hoffman ရဲ့ သရုပ်ဆောင်ပုံက ရုပ်ရှင်ကို ပိုကြွနေတာမျိုး။ သူနဲ့ ရောဘတ် ရက်ဖို့ဒ်တို့က ဝါရှင်တန်ပို့စ်က သတင်းထောက်တွေ အဖြစ် သရုပ်ဆောင်ထားကြတာ ဖြစ်ပြီး ရုပ်ရှင်ကာရိုက်တာ ဝင်စားပြောင်းလဲမှုမှာလည်း သူတို့တွေဟာ ရောဘတ်ဒီနိရိုနဲ့အတူ တဟုန်ထိုး ဆန်တက်လာကြတဲ့ ယင်းခေတ်ရဲ့ နယူးဝေဗ့် Actor တွေ ဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကြောင်းကြီး တခုလုံးက ဘာမှ ပစ်တာခတ်တာ တခုမှ မပါဘူး။ ကြည့်နေကြ ကားတွေလို ဗီလိန်ကြီးတွေ၊ လူဆိုးဂိုဏ်းကြီးတွေလည်းမမြင်ရ မင်းသမီးချောချောလှလှနဲ့ ပလူးပြနေတာမျိုးလည်း တခုမှ မပါဘူး။

ဒီသတင်းထောက် နှစ်ယောက်ဟာ ဝါးတာဂိတ် အဆောက်အဦကို သူခိုးငါးယောက် ဝင်ဖောက်တာကို ဖမ်းမိတာကစပြီး မသင်္ကာရာကနေ သူတို့အတွက် ဒီမိုကရေစီ တိုင်းပြည်တခုရဲ့ အလုပ်လုပ် သက်ဝင်နေမှုကနေ ရရှိရတဲ့ သတင်းမီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့်၊ တိုင်းပြည်အဟုန်ကို အသွင်ပြောင်း တိုးတက်စေမှုမှာ မဏ္ဍိုင်ကြီး တခုအဖြစ် အရေးပါလွန်းတာမို့ စတုတ္ထ မဏ္ဍိုင်ကြီးလို့တောင် တင်စားရတဲ့ မှန်ကန်တည့်မတ်တဲ့ သတင်းဖော်ဆောင် စီးဆင်းခြင်း ဆိုတဲ့ မူကို အပြည့်အဝ ကိုင်စွဲထားကြတဲ့ သတင်းသမားနှစ်ယောက်ဟာ ယင်းလုပ်ပိုင်ခွင့် အောက်ကနေပဲ အမှုကို မရရအောင် စုံစမ်းကြပါတော့တယ်။

ယခုရုပ်ရှင်ဟာ သူတို့နှစ်ယောက်ရဲ့ ဖုံးကွယ်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို သက်သေသက္ကာရ ခိုင်ခိုင်မာမာနဲ့ အများပြည်သူထံကို တင်ပြပေးနိုင်ဖို့ ဖော်ထုတ်ကြတာကို ရိုက်ပြထားခြင်းသာ ဖြစ်တယ်။ ရုပ်ရှင်ထဲမှာ အဓိက ခေါင်းကြီးပိုင်းက လူတွေဟာ မရိုးမသားရှာဖွေထားတဲ့ ရံပုံငွေတွေ၊ နစ်ဆွန် သမ္မတဆက်ဖြစ်ဖို့ တရားမဝင်နည်းလမ်းတွေ အဖွဲ့တွေထူထောင်ပြီး ငွေကြေးသုံးစွဲတာတွေ၊ ပြီးတော့ အာရှဘက်က စစ်ပွဲတွေမှာပါ သူ့ရဲ့ အမိန့်တွေနဲ့ ဗုံးကြဲစေတာမျိုးအထိ တကယ့် ကို နိုင်ငံရေး အရှုပ်ထုပ်တွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ ပြောမယ်ဆို ဒီမိုကရေစီ တိုင်းပြည်တပြည်အတွက် အလွန်အင်မတန်မှ အရှက်ရ သိက္ခာကျဖွယ် ကိစ္စရပ်တွေ ဖြစ်လို့နေတယ်။ သို့ပေမဲ့ ဒီရုပ်ရှင်ထဲမှာ မြင်ရတာက သက်ဆိုင်ရာ ပါဝင် ပတ်သက်မိသူတွေဟာ အကြောက်တရားတွေ ရှိကြပေမဲ့လည်း နစ်ဆွန်ရဲ့ မတရားသဖြင့် လုပ်တာတွေကို လက်မခံလိုကြတဲ့ ဖြောင့်မတ်တဲ့ လူတန်းစားတွေကိုလည်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဇာတ်ညွှန်းသွားဟာ ခုလို ရှုပ်ထွေးငြီးငွေ့စရာ Political ပြဿနာကြီးကို မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်တခု မြင်ရသလို ရိုက်ပြနိုင်တာက ခုရုပ်ရှင်ရဲ့ အကောင်းဆုံး လုပ်ဆောင်နိုင်မှုပါ။ သတင်းစာတိုက်က လူတွေ ခေါင်းကိုင် အယ်ဒီတာတွေရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံ အရည်အချင်းတွေ၊ နောက် သတင်းလိုက်ကြပုံတွေကို လက်တွေ့ကျကျ မြင်နိုင်အောင် ရိုက်ပြထားပါတယ်။

ဆိုတော့ ယခု ရုပ်ရှင်သွားဟာ နှောင်းခတ်မျက်မှောက်ကာလ နိုင်ငံရေးအခြေခံ ရုပ်ရှင်များအထိ လွှမ်းမိုးနေတာ တွေ့ရပြီးတော့ နှစ်နာရီကျော်ကြာ ရုပ်ရှင်ထဲမှာ ကြည့်ရှု့ကြရသူ ကျနော်တို့တွေပါ သူတို့နဲ့အတူ ယင်း သတင်းကွန်ရက်ကြီးထဲကို လိုက်ပါထောက်လှမ်းနေမိသလို ခံစားရပါလိမ့်မယ်။ ဒီရုပ်ရှင်ဟာ ပြောရရင် ဒီမိုကရေစီ အသီးအပွင့်ရဲ့ လွတ်လပ်မှု၊ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု အနှစ်သာရကို မြင်သိ ခံစားနိုင်ပေမဲ့ သူတို့ဆီမှာက ဖြစ်ပျက်နေကြတုန်းပဲ မဟုတ်လား။ လက်ရှိအချိန်အထိ သံသယဖြစ်နေကြဆဲ ဖြစ်တဲ့ ကနေဒီနဲ့ ရုပ်ရှင်မင်းသမီး မွန်ရိုး ကိစ္စ။ မာတင်ကြီး ဂန်းစတားရုပ်ရှင်တွေထဲမှာ ပါပါလာတတ်တဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေကို အိတ်ကပ်ထဲ ထည့်ထားနိုင်ကြတဲ့ မာဖီးယား ဂိုဏ်းတွေ အကြောင်း။ ယခုလောလောလတ်လတ် ဖြစ်ပွားသွားတဲ့ ဒေါနယ်ထရမ့်ကို လုပ်ကြံမှု စလို့ ဆိုလိုရင်းက ဘယ်လောက်ပဲ အများကောင်းကျိုးအတွက်၊ တိုင်းပြည်အတွက် ဆိုပါစေ အာဏာကို ပိုက်ထွေးရတဲ့ အရသာကို ယစ်မူးကြခြင်း ကိစ္စတွေဟာ ဘယ်တိုင်းပြည်မှာ မဆို အနည်းနဲ့အများ ရှိနေကြတာပဲ။ ဒါကြောင့်လည်း ယင်းသို့ ဖြစ်မလာအောင် ဖော်ထုတ် တည့်မတ်ပေးတဲ့ သတင်းမီဒီယာကဏ္ဍတွေ၊ တရားစီရင်ရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေထိန်းကျောင်းမှုတွေဟာ အင်မတန်မှ အရေးပါတဲ့အကြောင်းကိုပါ ဒီရုပ်ရှင်တွေကနေ တဆင့် သိနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ မိတ်ဆွေတို့အနေနဲ့ သတင်းစာကဏ္ဍရဲ့ ဘယ်လောက် အရေးပါတဲ့ အကြောင်း ဆက်သိရ‌အောင် တွမ်ဟန့်ခ်တို့ ရိုက်ထားတဲ့ The Post လို ရုပ်ရှင်မျိုးတွေကိုလည်း မကြည့်ရသေးရင် ဆက်ကြည့်ဖို့ တိုက်တွန်းချင်ပါသေးတယ်။

ဒါကတော့ ကျနော့်အနေနဲ့ အမေရိကရဲ့ သတင်းတင်ပြဖော်ထုတ်မှု လွတ်လပ်ပိုင်ခွင့်ကနေ အမေရိကန် သမ္မတကိုတောင် ဖြုတ်ချလို့ ရနိုင်တဲ့ အကြောင်း ဆိုပါတော့။ အထက်က ရုပ်ရှင်အကြောင်းကို ရေးခဲ့စဉ်တုန်းက ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ သမ္မတမဖြစ် အာဏာမရသေး။ အခုတော့ သမ္မတဖြစ်သွားခဲ့ပြီ။ ဖြစ်လာတော့လည်း ဘယ်မျှမှ မကြာသေးတဲ့အချိန်မှာတင် ပြဿနာတွေ ပွက်လောရိုက်လာတယ်။

အမေရိကရေမြေရဲ့ပြဿနာဆိုတာကလည်း လက်ရှိကာလမှာတော့ တကမ္ဘာလုံးနဲ့ သက်ဆိုင်နေရတော့ မမြင်ချင်လည်း မြင်ရ၊ လက်မခံချင်လည်း လက်ခံရတာမျိုးကိုး။ ဆိုလိုချင်တဲ့သဘောကတော့ အမေရိကမှာ သမ္မတတင်ကြရင် ဒီလို ကိစ္စတွေ ကြုံကြရတာဟာ ယခုမှ မဟုတ်ပါလားပေါ့။ ကျနော်တို့မှာ လက်ရှိ သမ္မတကိုကြည့်ရင်း စောကြောဝေဖန်မိလိုကြပေမဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအတွင်းက သက်ဆိုင်သူ ပြည်သူပြည်သားတွေရဲ့ ခံစားချက်တွေ အပေါ်ကို လုံးဝဥဿုံ မြင်သိဖို့ကတော့ ဖြစ်မှ မဖြစ်နိုင်တာပဲ။ ဒါတွေကို ဝေဖန်ကောက်ချက်ဆွဲမိရင်လည်း အချက်အလက်တွေက အများကြီး ရှိလာမှာပါ။ အမေရိကန်ပြည်သူပြည်သားတွေက တခုခုဆို တကမ္ဘာလုံးက ပြဿနာတွေ ကြားထဲမှာ ဇာတ်လိုက်မင်းသားလို လိုက်ပါရတာကို ငြီးငွေ့စိတ်ကုန်လို့ ဒါတွေကို လုပ်ဆောင်ပေးဖွယ်ရာ ရှိတဲ့ ထရမ့်ကို မဲပေးလိုက်တာလား။ ရွှေ့ပြောင်းနဲ့ လူမည်းတွေကိုပဲ အာရုံထပ်နောက်ကြလေသလား။ နောက် လက်ရှိ ထရမ့်နဲ့ အနီးကပ်ဆုံး ပြိုင်ဆိုင်ရတဲ့ ဂျိုးဘိုင်ဒန် ကျန်းမာရေး ကိစ္စစတာတွေကနေရော အားမရကြရာကနေ ထရမ့်ကိုပဲ ပေးလ်ိုက်ကြတာမျိုးလား။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ တိတိပပ မသိနိုင်။ လက်ရှိမှာတော့ ဆူညံပွက်လောရိုက်လာစေတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို မြင်လာကြရပါပြီ။

ဘာပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကျနော်ကတော့ အမေရိကရဲ့ လွတ်လပ်ခိုင်မာပြီး အားကောင်းလှတဲ့ သတင်းစာမဏ္ဍိုင် အဆောက်အဦကြီးရဲ့ အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်း အပေါ်ကို ယုံကြည်သက်ဝင်လို့ နေဆဲ။ Spotlight ရုပ်ရှင်ထဲကလို မတရားမှုတွေ ပေါ်လွင်ဖို့အတွက် လုပ်ဆောင်ရဲကြတဲ့ သတင်းသမားတွေကိုလည်း စွဲထင်မှတ်မိလို့ နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။

သမ္မတကိစ္စကို စုံစမ်းရတာထက်တောင် ပိုမိုထိလွယ်ရှလွယ် ဖြစ်တဲ့ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အရှုပ်ထုတ်ကြီး။ ခေတ်အဆက်ဆက်က ဖော်ထုတ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမဲ့လည်း ကက်သလစ် ဘာသာရေး အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ပါဝါအာဏာ ကြီးမားလွန်းတာကနေ စုံစမ်းတွေ့ရှိခဲ့ရ အဆင့်ကနေပဲ ပြီးသွားရတဲ့ ကိစ္စ၊ အမှုဖြစ်စဉ်တွေက အင်မတန်မှ ရွံရှာဖွယ်ရာ အဖြစ်သနစ်တွေ။ ကက်သလစ် ဘုန်းတော်ကြီးအချို့ဟာ သာ့သနာဘောင် အတွင်းသို့ ဝင်လာကြတဲ့ ဆယ်နှစ်ပန်းမျှ ကလေးငယ်တွေကို မလျော်ကန်တဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အနိုင်ကျင့်မှုတွေကို ကျူးလွန်ကြတာ ဖြစ်တယ်။ ထိုသို့ သားကောင်အဖြစ် ကျူးလွန်ခံကြရတဲ့ ကလေးတွေမှာ အရွယ်ရောက်လို့ လူကြီးရင့်မာကြီး ဖြစ်လာခဲ့တဲ့တိုင်အောင် အဲဲဒီ စိတ်ဒဏ်ရာတွေကို ခံစားနေကြရဆဲ။ The Boston Globe က သတင်းစာဆရာတွေက လိုက်မေးကြရတော့ မျက်ရည်တွေ သွင်သွင်စီးကျသူကျ၊ တချို့က ဒေါသဖြစ် ပေါက်ကွဲကြ နဲ့ ဒီအရာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရားမျှတမှုကိုလည်း မရရှိကြရလို့လည်း ဖြစ်ပြီး အဲဒီလို ကိစ္စတွေကိုလည်း ကင်းလွတ်ခွင့် ရနေတာကို အကြောင်းပြုပြီး ဘယ်လောက်ထိများ ဆက်လက်ကျူးလွန်နေကြမလဲ။ မျိုသိပ်သည်းခံရင်း စိတ်ဒုက္ခသည် ဘဝနဲ့ပဲ ဆက်လျှောက်နေကြရမယ့် ကျူးလွန်ခံရသူတွေ မည်မျှအထိ ရှိနေမလဲ မသိ။ အမှုက ပေါ်လွင်ထင်ရှားလာလေ အင်မတန်မှ ကြီးမားလွန်းတဲ့ ကိစ္စကြီး ဖြစ်လာနေတယ်။ ဘာသာရေးနဲ့ ဆိုင်တဲ့ အရာဖြစ်လို့ တဖက်ကလည်း ဖော်ထုတ်တရားစွဲဆိုလို့ မရအောင် နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ပိတ်ပင်ကာဆီးထားကြတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဒီသတင်းစာဆရာတွေဟာ လက်လျှော့မပေးဘဲ ရအောင် ဖော်ထုတ်ပြီး တရားခွင်ကို ပို့ဆောင်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

ကျနော့်မှာတော့ ဘာသာရေးအရေခြုံ သင်းအုပ်ဆရာများရဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်တာကို ခံရတဲ့ အမှုသည်တွေ ကို မြင်ရပြန်တော့ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်က အဖြစ်သနစ်တွေနဲ့လည်း နှိုင်းယှဉ်မိပြန်ပါရော။ အမိမြန်မာပြည်မှာ ဘာသာရေးက နိုင်ငံရေးနဲ့ တန်းတူ ရောယှက် အသုံးချခံနေရတာ မဟုတ်လား။ သင်္ကန်းခြုံထားရင် ဘာလုပ်လုပ် တင့်တယ်နေတဲ့ အခြေအနေမှာ တနေ့ကတင် သူလိုချင်တဲ့ ကာမကို မပေးလို့ ဆိုပြီး ကျောင်းကို လာရောက်နေတဲ့ မာတုကာမကို ရက်ရက်စက်စက််နဲ့ လက်စတုံးပစ်တဲ့ ကျောင်းထိုင် ဆရာတော်။ ဟိုးနှစ်တွေကတင် လူမှုကွန်ရက်မှာ ခပ်စိပ်စိပ်ကြားရတဲ့ ကျောင်းထိုင်ဆရာတော် ဖြစ်သူဟာ ဆင်းရဲချို့တဲ့ကြလို့ ကျောင်းမှာ လာထားကြတဲ့ ကလေးငယ်တွေကို လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်တဲ့ အကြောင်းတွေ၊ နောက် သီလရှင် စာသင်ကျောင်းတွေမှာပါ လူမဆန်စွာ အနိုင်ကျင့်ခံကြရတဲ့ သီလရှင်ငယ်လေးတွေရဲ့ အကြောင်းတွေ။ ဒီမိုကရေစီ လူ့အခွင့်အရေး ဖွံ့ဖြိုးလှပါချည်ရဲ့ ဆိုတဲ့ အမေရိကလိုနေရာမှာတောင် ဘာသာရေး ကိစ္စဆိုရင် ခုလိုမျိုး ကင်းလွတ်ခွင့် ရကြရတာဆိုတော့ ကျနော်တို့ ပြည်အဖို့မှာတော့ လုပ်ချင်သလို လုပ် ထင်တိုင်းကျဲ ပြုကျင့်နေကြမယ့် အဲဒီလို ဘာသာရေး အမည်ခံ အရေခြုံ ရဟန်း အတုအယောင်များဟာ မည်မျှအထိတောင် ရှိနေမလဲ။ ကင်းလွတ်ခွင့်ရနေခဲ့ပြီး ယခုထက်တိုင် ကျူးလွန်နေကြမယ့်သူတွေ ဘယ်လောက်ထိ ရှိနေဦးမယ်မသိ။

အမေရိကမှာတော့ ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲလို ကိစ္စကို သတင်းအမှောင်ချတာမျိုးအထိ သတင်းစာဆရာတွေဟာ ခေါင်းငုံ့မခံဘဲ ပြည်သူတွေ သိအောင် ထုတ်ဖော်တင်ပြရဲခဲ့ကြပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ ဒေါ်နယ်ထရန့်လို သမ္မတမျိုး ပေါ်လာပြန်ပါပြီ။ ကျနော့်အနေနဲ့ကတော့ သတင်းသမားများအနေနဲ့ ဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို သဘောကျနေကြမယ်လို့တော့ မမှတ်ထင်မိပါဘူး။ သို့ပေမဲ့လည်း ဒေါ်နယ်ထရန့်က ဒီတခေါက် ပြန်အလာမှာတော့ သူ့ကို ဖိအားပေးနိုင်မယ်လို့ မှတ်ထင်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေကို စနစ်တကျနဲ့ ဖိနှိပ်ဖြုတ်ထုတ်ပြီး သူလုပ်ချင်တာကို စိတ်တိုင်းကျ လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်လာတာ မြင်ရပါတယ်။ နှောင်းလတ္တံ့သော ကာလဝယ် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအဖို့ ဒေါ်နယ်ထရန့်လို့ သမ္မတကြောင့် ဘာတွေဆက် ဖြစ်လာနိုင်မလဲ။ သူ့ကို လိုလားပုံ မရှိနိုင်တဲ့ သတင်းမီဒီယာလို အဖွဲ့အစည်းတွေကရော အထက်မှာတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းသမားတွေလိုမျိုး ဒေါ်နယ်ထရန့်ရဲ့ ပြုမူမှုတွေကို တားဆီးဖြုတ်ချနိုင်မလား။ လက်ရှိမှာတော့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရဲ့ ဖြစ်ပျက်နေမှုက Political Thriller ရုပ်ရှင်ကားတကားကို ကြည့်နေရသကဲ့သို့ ခံစားနေရတယ်လို့သာ ။

ရုပ်ရှင်ရည်ညွှန်း – All The President’s Men Movie ( 1976 ) Spotlight Movie ( 2015 )