တရုတ် အရှိန်မြှင့်တင်ခြင်း

“တရုတ် အရှိန်မြှင့်တင်ခြင်း”
– သတင်းသုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး –
■ ကျော်ဇောခိုင်

ကိုးကန့်နဲ့ စကစတို့ ကူမင်းမှာ ဇန်နဝါရီလ ၁၆ နဲ့ ၁၇၊ နှစ်ရက်ကြာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီးတဲ့နောက် သတင်း နှစ်ရက်လောက် အစပျောက်နေပြီး ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်၊ တနင်္လာနေ့မှာ ကိုးကန့်နဲ့ စကစ အပစ်ရပ် သဘောတူလက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ကြတယ်လို့ တရုတ်က သတင်းထုတ်ပြန်လာခဲ့တယ်။

အပစ်ရပ်ဟာ အစည်းအဝေးအပြီး ဇန်နဝါရီ ၁၈ ရက် ဘေဂျင်းစံတော်ချိန် ၁၂ နာရီမှာ စ အသက်ဝင်တယ်လို့ ဖော်ပြထားတဲ့အတွက် တရုတ်ရဲ့ မြန်မာ့တော်လှန်ရေးအပေါ် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နိုင်စွမ်းအားနဲ့ အရှိန်အဝါကို ဖော်ပြလိုက်တာလည်းဖြစ်တယ်။

‘ဆွေးနွေးပွဲမတိုင်မီ’
ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့လို့ အရင်က သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဆွေးနွေးပွဲကို အများစုက ဒီလိုနဲ့ပဲ ပြီးသွားလိမ့်မယ်လို့ ယူဆထားခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် မနှစ်က သြဂုတ်လကုန် လားရှိုးကို သိမ်းပြီးကတည်းက ကုန်သွယ်ရေးတွေအားလုံး ပိတ်ဆို့ခံထားရတဲ့၊ သူတို့ခေါင်း‌ဆောင် တရုတ်မှာ အကျယ်ချုပ်အဖြစ် ကျရောက်နေသလိုဖြစ်နေတဲ့ ကိုးကန့်အတွက် အခြေအနေတွေက ထင်သလောက် မရိုးစင်းတာ တွေ့ရတယ်။ တဘက်မှာ ဒီဇင်ဘာအတွင်း ရခိုင်မှာ မြို့တွေတမြို့ပြီးတမြို့ ကျတဲ့အပြင် နပတ စစ်တိုင်းတခုလုံး အသိမ်းခံထားရတဲ့ စကစအတွက်လည်း တရုတ် ကမကထလုပ်တဲ့ ဒီဆွေးနွေးပွဲဟာ ငြင်းရခက် လက်ခံရခက် အနေအထားမှာ ရှိနေပါလိမ့်မယ်။ ဒါဟာ ဆွေးနွေးပွဲမဝင်ခင် MNDAA နဲ့ စကစရဲ့ အကျပ်အတည်းတွေဖြစ်တယ်။

တရုတ်ဘက်ကို ကြည့်တော့လည်း တရုတ်လည်း အရူးမီးဝိုင်းအဆင့် မဟုတ်ရင်တောင်မှ ဖြေရှင်းရမယ့်ပြဿနာတွေ ရှိနေတယ်။ ပထမအချက်က ၂၀၂၄ ဇန်နဝါရီလကုန်ကတည်းက နေပြည်တော်အထိ ကိုးကန့်နဲ့ ကျားဖြန့်ခေါင်းဆောင်တွေကို လာဖမ်းဆီးသွားတဲ့နောက်ပိုင်း တရုတ်ရဲ့ ကရင်ပြည်နယ် ကျားဖြန့်နှိမ်နှင်းရေး အစီအစဥ်တွေဟာ ၁ နှစ်လောက် သောင်မတင်ရေမကျ ဖြစ်နေတဲ့သဘော တွေ့ရတယ်။ မဲဆောက်ကနေ မြန်မာဘက်အဝင် ဖမ်းခံရတဲ့ တရုတ်မင်းသား ဇန်နဝါရီ ၇ ရက်နေ့က ပြန်လွတ်လာပြီးတဲ့နောက်မှာ ဒီကိစ္စဟာ တရုတ်တွေကို လတ်တလောဖြေရှင်းဖို့ ဖိအားပေးလာတယ်။

တဘက်မှာ ကျောက်ဖြူကို လုံခြုံရေးလက်နက်ကိုင်တွေ လွှတ်ဖို့ရှိနေသလို တခြားတဘက်မှာ ကိုးကန့်လူထုဟာ လောင်စာ၊ ဆေးဝါးနဲ့ အစားအသောက်တွေ ၅ လနီးပါးလောက် ဖြတ်တောက်ခံထားရတယ်။ ဒီဇင်ဘာမှာလုပ်တဲ့ဆွေးနွေးပွဲဟာ မအောင်မြင်ခဲ့ဘူး။ ဒါတွေအားလုံးကို စုစည်းကြည့်လိုက်ရင် တရုတ်ဟာ ကိုးကန့်နဲ့ စကစ နှစ်ဘက် စလုံးကို သဘောတူညီချက်ရဖို့ အပေါ်စီးကနေ မောင်းသွင်းနိုင်ခဲ့တဲ့သဘော ရှိတယ်။ အခြေအနေတွေက လုပ်မလား၊ မလုပ်ဘူးလား (Do or Die ပဲ)။

လက်ရှိတဲ့သွားတဲ့ ပေါက်စျေးဟာ လတ်တလောမှာ နယ်စပ်ဂိတ်တွေနဲ့ ဝဘက်က အပေါက်ပြန်ပွင့်သွားတဲ့အတွက် ကိုးကန့်ဘက်က အသာရတဲ့သဘောမျိုးဖြစ်ပြီး စကစဘက်က ဇွန်လမှာ လားရှိုးကို ပြန်ရမယ်ဆိုရင်တောင် အရင်လို ရမခစစ်တိုင်းကို ပြန်ထူထောင်နိုင်တဲ့ အင်အားကော ရှိနိုင်ဦးမလား စဥ်းစားစရာဖြစ်တယ်။ စကစဘက်ကအကျိုးအမြတ်က ရေရှည်မှာ ဘာဖြစ်လာနိုင်မလဲဆိုတာ မရေရာပေမယ့် တရုတ်ကတော့ ကိုးကန့်ကို ပြန်ဖွင့်ပေးမယ်၊ ရှမ်းမြောက်မှာ အပစ်ရပ်မယ်၊ ကျောက်ဖြူမှာ အထိုင်ချထားဖို့နဲ့ ကရင် ကျားဖြန့်ကို ဖိဖိစီးစီး ကိုင်တွယ်ဖို့ဆိုတဲ့ ရှေ့ဆက်ရမယ့် အစီအစဥ်တွေကို ဦးစားပေးခွင့် ရသွားခဲ့ပြီဖြစ်တယ်။

ကိုးကန့်နောက်မှာ ကလင်ဒါကျဆိုရင် တအာင်းဆီကို တရုတ်ဖိအား လာမှာဖြစ်ပေမယ့် အပေါ်မှာပြောတဲ့ ဦးစားပေးတွေကို ဖိဖိစီးစီး လုပ်ရမှာဖြစ်လို့ အချိန်တခုအတွင်း ဖော့ပြီး ကိုင်တွယ်သွားမယ့် သဘောထား ရှိနေမလားယူဆရတယ်။

‘ကျားဖြန့် ဒုတိယလှိုင်း အားယူ’
ဝမ်ယီက ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်က အာဆီယံနိုင်ငံတွေကို မြန်မာ ကျားဖြန့်ကို နှိမ်နှင်းရမယ်လို့ ထုတ်ဖော်ပြောကြားထားပြီး လတ်တလော ဇန်နဝါရီ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ကျားဖြန့်နှိမ်နှင်းဖို့ မြန်မာနဲ့ ထိုင်းအကြား သဘောတူညီမှု ရထားပြီလို့ ထုတ်ပြန်ကြေညာထားတာကို တွေ့ရတယ်။ တရုတ်ဟာ အာဆီယံမှာ လန်ချန်း၊ မဲခေါင်အစီအစဥ်ကို အကြောင်းပြ ပွဲထုတ်ပြီး အာဆီယံကုန်းတွင်းပိုင်း ၅ နိုင်ငံ (လာအို၊ မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားနဲ့ ဗီယက်နမ်) ကို သူ့သြဇာအောက် သိသိသာသာ သွတ်သွင်းနေတာ တွေ့ရတယ်။

ဒါကြောင့် ကရင်ပြည်နယ်မှာ KNA အသွင်ပြောင်းလဲထားတဲ့ DKBA ရဲ့ အနေအထားဟာ ရှေ့မှာ ဘယ်လို ဆက်ဖြစ်လာမလဲ၊ အဲဒီအပြောင်းအလဲက တော်လှန်ရေးကို ဘယ်လို ရိုက်ခတ်မှုရှိမလဲ။ DKBA အုပ်စုဟာ စကစနဲ့ ပလဲနံပသင့်တဲ့အဖွဲ့ဖြစ်လို့ တရုတ်ဘက်က ဘယ်လို မြွေမသေ တုတ်မကျိုးဖြစ်အောင် ကျားဖြန့်ကို အပေးအယူလုပ်ပြီးဖြေရှင်းသွားမလဲဆိုတာ ဆက်လက် စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်တယ်။

‘စကစအခြေအနေ’
ကိုးကန့် အပစ်ရပ် သဘောတူညီချက် ယူလိုက်တဲ့ ဒီရက်ပိုင်းတွေမှာ စကစဟာ NUG သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ ခန်းပတ်၊ မော်လူး၊ ထီးချိုင့်၊ ကလေး၊ တမူး စတဲ့မြို့တွေကို (စစ်ကိုင်းတိုင်း နေရာတော်တော်များများ၊ အထူးသဖြင့် ခန်းပတ်) နဲ့ နောင်ချို (ရှမ်းမြောက်) တို့ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့တာ တွေ့ရတယ်။ မန်းပီဒီအက်ဖ်ကို မတ္တရာမှာ ထိုးစစ်ဆင်နေသလို ဗန်းမော်မှာလည်း မြို့မကျရေးအတွက် အပြင်းအထန် တိုက်ပွဲတွေရှိနေတယ်လို့ သတင်းတွေမှာပါရှိတယ်။

စစ်ကိုင်း၊ ကချင်၊ မန်းနဲ့ ရှမ်းမြောက်လမ်းကြောင်းတွေကို တန်ပြန်ဖို့ ကြိုးစားနေရင်း မကွေးနဲ့ ဧရာဝတီမှာ စစ်မျက်နှာသစ်တွေကို ရင်ဆိုင်နေရတယ်။ တဘက်မှာ ထားဝယ်မှာ ရုရှားကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အသစ်တွေအတွက် စည်းရုံးနေသလို ဆိုလာစီမံကိန်းတွေကိုလည်း အပူတပြင်း စတင်ဖို့ ကြိုးစားနေပြန်တယ်။ စကစဟာ စစ်ရေး အရေးနိမ့်နေပေမယ့် ဆွေးနွေးပွဲရဲ့အခြေခံမှာ ထိုင်ထားတဲ့အချက်တွေကို မလိုက်လျောနိုင်တဲ့အတွက် ဆက်တိုက်သွားဖို့ကလွဲလို့ တခြား ရွေးချယ်စရာမရှိတာ တွေ့ရတယ်။

စစ်ကို တဘက်က အရှုံးခံတိုက်ရင်း တဘက်မှာ စီးပွားရေးထွက်ပေါက်ရှာရင်း အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်း ပြိုလဲမသွားအောင် ထိန်းထားနေတဲ့ သဘောဖြစ်တယ်။ လမ်းမဆုံးခင် ရွာတရွာတော့ တွေ့နိုင်ကောင်းရဲ့ ဆိုတဲ့သဘောထားမျိုး ဖြစ်တယ်။

တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေနဲ့ စကစဘက်က လက်ရှိအခြေအနေတွေကို ဘယ်လို ကောက်ချက်ဆွဲတယ် မသေချာပေမယ့် တရုတ်ခြေလှမ်းတွေကတော့ သူ့အပေါ် ဖိစီးထားမှုတခုကို ဖွင့်ထုတ်ပြသနေတာ တွေ့ရတယ်။ တရုတ် ဟာ အချိန်ကို အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတခုအဖြ စ်လက်ခံထားပြီး ၂၀၂၅ မှာ လျှင်မြန် သွက်လက်စွာ လှုပ်ရှားလာလိမ့်မယ် ဆိုတာပဲဖြစ်တယ်။