အနောက်ဘက်နဲ့ မြောက်ဘက်စစ်မျက်နှာ

⁨”အနောက်ဘက်နဲ့ မြောက်ဘက်စစ်မျက်နှာ”

– သတင်းသုံးသပ်ချက်​ဆောင်းပါး –
■ ​ကျော်​​ဇောခိုင်

တအာင်းနဲ့ စကမကြား ဆွေးနွေးပွဲမှာ တအာင်းဘက်က ကျောက်မဲနဲ့ သီပေါကို ပြန်ပေးမယ်ဆိုပေမယ့် စကမဘက်က ယခင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေး သတ်မှတ်ပေးထားတဲ့ နမ့်ဆန်နဲ့ မန်တုံကလွဲလို့ ကျန်တဲ့ဒေသတွေအားလုံး ပြန်ပေးဖို့ တောင်းဆိုတဲ့အတွက် သြဂုတ်လမကုန်ခင် လုပ်မယ်ဆိုပြီး အားလုံးစောင့်ကြည့်နေတဲ့ တအာင်း စကမ ဆွေးနွေးပွဲဟာ သဘောတူညီချက်မရခဲ့ဘဲ ပြီးဆုံးသွားခဲ့တယ်။

‘ကျောက်မဲအကျဥ်းသား’
ကျောက်မဲနဲ့ သီပေါကို ပြန်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ TNLA ရဲ့ကမ်းလှမ်းချက်ဟာ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး ဒုတိယပိုင်းမှာ ရခဲ့တဲ့ မြို့တွေထဲက မိုးကုတ်နဲ့ မိုးမိတ်ကလွဲရင် ကျန် ၃ မြို့ (နောင်ချိုအပါ) ကို လက်လွှတ်ပေးမယ်၊ တရုတ်နဲ့ကုန်သွယ်ရေးကိုပြန်ဖွင့်ပြီး ရှမ်းအနောက်မြောက် (ကချင်ထိစပ်) နဲ့ ရှမ်းအနောက် (မန်းထိစပ်) ဒေသတွေမှာ အခိုင် ပြန်နေလိုတဲ့ သဘောဖြစ်တယ်။ တနည်းပြောရရင် လားရှိုးအနောက်ဘက်မှာ တတန်းတည်းလောက်ဖြစ်တဲ့ နမ္မတူ၊ နမ့်ဆန်နဲ့ မိုးကုတ်ကို တအာင်းဒေသရဲ့ သယံဇာတနဲ့ စီးပွားရေးဗဟိုလို့ ယူဆကြည့်နိုင်ပြီး မန်တုံ၊ နမ်းခမ်းနဲ့ ကွတ်ခိုင်တကြော (ရွှေလီမြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်ကုန်သွယ်ရေး ထွက်ပေါက်နဲ့ မူဆယ်လမ်းကြော) ကို ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းအဖြစ် ယူဆနိုင်မယ်။

ဆိုလိုတာက မန္တလေး-လားရှိုး ကုန်သွယ်ရေးလမ်းမကြီးကို စကမကိုပြန်ပေးပြီး ဒေသတွင်း စီးပွားရေးနဲ့ ကုန်သွယ်ရေး အချက်အချာနေရာတွေကို ဆက်လက် ထိန်းချုပ်ထားမယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားမျိုးလို့ သုံးသပ်ကြည့်နိုင်တယ်။ ဒီသုံးသပ်ချက်သာ မှန်မယ်ဆိုရင် TNLA ဟာ MNDAA လို တော်လှန်ရေးမတိုင်မီက မူလ ဒေသသတ်မှတ်ချက်အပေါ် ကိုယ့်မူနဲ့ကိုယ် ချဲ့ထွင်ထားတဲ့ အရံဒေသတွေနဲ့ ကုန်သွယ်ရေး၊ စီးပွားရေးနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးကို အထိုင်ချဖို့ ရွေးချယ်လိုဟန်ရှိတယ်လို့ သတ်မှတ်ရမှာဖြစ်တယ်။

‘ကျောက်ဖြူမှာ စစ်တပ်ပြန်ဆုတ်’
မြောက်ပိုင်းညီနောင် ၃ ဖော်လို့ နာမည်ကြီး နာမည်တွင်တဲ့အထဲ ရှမ်းမြောက်က ညီနောင် ၂ ဖော်တို့ တရုတ်ဖိအားနဲ့ ဒေသတွင်း ပထဝီနိုင်ငံရေးထဲ ပိတ်မိလာချိန်မှာ ရခိုင်ဒေသက တော်လှန်ရေးရဲ့ အနောက်ဘက်သွေးကြောလည်း ဖြစ်သလို တော်လှန်ရေးရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ မောင်းနှင်အားတခုဖြစ်တဲ့ အေအေဟာ စကမရဲ့ထိုးစစ်ကို ကျောက်ဖြူမှာ ပြန်ချိုးချနေသလို နိုင်ငံတကာကလာမယ့် ရိုဟင်ဂျာထောင်ချောက်ကိုလည်း သတင်းတွေကအစ တိုက်ပွဲတွေအဆုံး စစ်မျက်နှာ ၂ ခုစလုံးမှာ သတိထား ကိုင်တွယ်နေရတာ တွေ့ရတယ်။

တပ်မ ၁၁၊ ၉၉ နဲ့ တခြားက စုပေါင်းစပ်‌ပေါင်း တပ်တွေအားလုံးပေါင်းပြီး ကျောက်ဖြူကိုလာတဲ့ စကမတပ်တွေဟာ တကယ်တော့ စစ်တပ် ဝါဒဖြန့်ချိရေး အင်စတာဂရမ် သတင်းတွေမှာသာ (ဇွန်လဝက်လောက်ကစလို့ သြဂုတ်လဆန်းလောက်အထိ) အသာစီးရနေတဲ့သဘော တွေ့နေတာဖြစ်တယ်။ လက်တွေ့ မြေပြင်ကိုကြည့်ရင် မေလ ၂၇ မှာ တပ်မ ၁၁ နည်းဗျူဟာမှူး ဗမခကျော်မျိုးအောင် နှမ်းဖဲတောင် စခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲ (ရဲတပ်ရင်း ၃၂ ရဲ့ ကာကင်းစခန်း) မှာ ကျဆုံးပြီး စစ်တပ်ဘက်က အများအပြား လက်နက်ချကြတယ်။ မေလ ၃၀ ရက်က မင်းတပ်တောင်တိုက်ပွဲမှာ စစ်တပ်ရဲ့ တိုင်းစစ်ဦးစီးမှူး (ပထမတန်း) ဒုဗမကတဦးနဲ့ သုံ့ပန်းတွေ ဖမ်းဆီးခံရပြန်တယ်။

ဇွန်လထဲမှာ မဒေးကျွန်းနဲ့ ဓညဝတီရေတပ်ကို ဖြတ်တောက်ထားလိုက်နိုင်ပြီး ကျောက်ဖြူရဲတပ်ရင်း ၃၂ နဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်တယ်လို့ သတင်းတွေမှာ တွေ့ခဲ့ရတယ်။ အေအေဟာ ကျောက်ဖြူကို တခြားမြို့နယ်တွေကို တိုက်ခိုက်သလို စစ်ဦးထိုးပြီး တရစပ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် တိုက်ခိုက်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲ တက်လိုက် ရပ်လိုက် ချော့တိုက်နေတယ်လို့ စစ်ရေးလေ့လာသူတွေက သုံးသပ်တယ်။ ကျောက်ဖြူ ခမရ ၅၄၂ နဲ့ ၅၄၃ (မှတ်ချက် – စကခ ၅ အောက်က မြို့ပြင်ကတပ်ရင်း ၂ ခု၊ မြို့ထဲမှာ ခလရ ၃၄) တို့ကို တဖြည်းဖြည်းချင်း ချဥ်းကပ် တိုက်ခိုက်လာနိုင်ခဲ့တယ်။ တရုတ်သဘာဝဓာတ်‌ငွေ့စက်ရုံ (မှတ်ချက် – ဓာတ်အားပေးစက်ရုံနဲ့ ဓာတ်ငွေ့ သိုလှောင်ဖြန့်ဝေစက်ရုံတို့ဖြစ်၊ ရွှေ သဘာဝဓာတ်‌ငွေ့စီမံကိန်းက ဓာတ်ငွေ့ကို သန့်စင်ပြီး ပိုက်လိုင်းစတင်တဲ့နေရာ) ပတ်ဝန်းကျင်‌ ကျေးရွာတွေနားမှာလည်း ဝိုင်းပတ် တိုက်ခိုက်ထားနိုင်တာ တွေ့ရတယ်။

ဇူလိုင်လအတွင်းက နောင်ချို၊ သပိတ်ကျဥ်း စတဲ့ အောင်မြင်မှုတွေကြောင့် စစ်လော်ဘီတွေဟာ ကျောက်ဖြူကို ပြန်တိုက်နိုင်မယ်လို့ ညာသံပေး ရေးသား မြှင့်တင်ပေးပေမယ့် ဒီရက်ပိုင်းမှာ ထင်ရှားလာတာတခုကတော့ စစ်တပ်ဟာ ကျောက်ဖြူကိုတိုက်မယ့် စစ်ကြောင်းတိုင်းမှာ အကျအဆုံး များလွန်းတာကတကြောင်း၊ နောက်ထပ် ရခိုင်စစ်မျက်နှာကို အင်အားဖြည့်တင်းတဲ့ ရဲနဲ့ စစ်သားတွေ ထွက်‌ပြေးကြတာကတကြောင်း၊ စစ်လန်သွားပြီး တပ်တွေ နောက်ပြန်ဆုတ်ကုန်ကြတယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်လာတယ်။

‘ဗန်းမော်အခြေအနေ’
သြဂုတ် ၂၈ ရက် နောက်ဆုံးသတင်းတခုကတော့ စကမဘက်က ဗန်းမော်သားဖြစ်တဲ့ စစ်ကြောင်မှူး ဗကတယောက် ဒရုန်းဗုံးဒဏ်ကြောင့် သေဆုံးတယ်။ ဇူလိုင်လဝက်လောက်က မန္တလေးကနေ ရေကြောင်းနဲ့ ရိက္ခာနဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေ ထောက်ပို့နိုင်ခဲ့တဲ့နောက်မှာ စစ်တပ်ဘက်က ဗန်းမော်တိုက်ပွဲမှာ အရေးသာလာတယ်လို့ သတင်းတွေ တက်လာတယ်။ ဗန်းမော်မှာစစ်တပ် ပြန်ပြီး အထိနာလာတဲ့ သတင်းတွေကို ဒီရက်ပိုင်းတွေမှာ ပြန်တွေ့လာရတာဖြစ်တယ်။

ဗန်းမော်နဲ့ မံစီ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေကို ကေအိုင်အေက မနှစ်က ဒီဇင်ဘာလအတွင်းက စခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကေအိုင်အေက တပတ် ၁၀ ရက်အတွင်းမှာပဲ ဗန်းမော်မြို့ပေါ် နေရာတော်‌တော်များများကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအင်ဘန်လကို တရုတ်ကခေါ်ယူပြီး ဆွေးနွေးတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေလည်း မနှစ်က နှစ်မကုန်ခင် ကြားခဲ့ကြရတယ်။

ဗန်းမော်ပတ်ဝန်းကျင်မှာရှိတဲ့ မိုးမောက်နဲ့ မံစီမြို့တွေကို ကေအိုင်အေက ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့ပြီး ဗန်းမော်မှာကျန်တဲ့ စကခ ၂၁ ကို ဆက်လက် တိုက်ခိုက်နေခဲ့တယ်။ တမြို့လုံးကို အပြီးသတ် မသိမ်းပိုက်နိုင်ဘဲ စစ်တပ်က ဗုံးလာကြဲလိုက်၊ တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်လိုက်နဲ့ ခုချိန်ထိ ဗန်းမော်တိုက်ပွဲဟာ ရှေ့တိုးလိုက်၊ ပြန်ရပ် ခုခံထားလိုက်၊ အခြေအနေတွေကြည့်ပြီး စစ်ကစားလိုက်၊ နားလိုက်၊ တိုက်လိုက်လုပ်နေတဲ့ သဘောမျိုးဖြစ်တယ်။ ဒီရက်ပိုင်းလို တိုက်ပွဲတွေ ပြန်စိပ်စိပ် ဖြစ်လာမယ်ဆိုရင်တော့ ဗန်းမော်ကို ကေအိုင်အေ ပြန်ထိန်းချုပ်ပြီး သိမ်းပိုက်နိုင်ဖို့ဆိုတာ ဒီနှစ်အတွင်း ဖြစ်လာနိုင်စရာရှိတယ်။

‘ဘာလေးဘာမှာ ဘာလုပ်မလဲ’
ရခိုင်စစ်မျက်နှာကိုကူဖို့၊ မကွေးမှာ တိုက်ပွဲတချို့နဲ့ ကချင်စစ်မျက်နှာကိုကူဖို့ စစ်ကိုင်းနဲ့ မန်းမှာ တိုက်ပွဲတချို့ လိုအပ်နေတဲ့သဘောများ ဖြစ်မလား ချိန်ဆကြည့်နိုင်တယ်။ ကျောက်ဖြူနဲ့ ဗန်းမော်ကို အရတိုက်နိုင်ခဲ့ရင် ၂၀၂၅ နှစ်ဝက်ကစပြီး ပုံစံအသစ်နဲ့ အသံမာလာတဲ့ စကမကို တော်လှန်ရေးဘက်က ပြန်ပြီး ဖိအားပေးလာနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

ကိုးကန့်မော်ဒယ်ကိုမှီးပြီး တကယ်သာ ရှမ်းမြောက်မှာ စစ်ပွဲတွေ အပြီးသတ် ငြိမ်သက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ရခိုင်နဲ့ ကချင်ဟာ တော်လှန်ရေးရဲ့ အမာခံ ကျောထောက်နောက်ခံအဖြစ် ရောက်ရှိလာမှာပဲဖြစ်တယ်။ ကျောက်ဖြူနဲ့ ဗန်းမော်စစ်ကို ကူညီတဲ့ ဗမာစစ်တိုင်းတွေအတွင်းက တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်လာခဲ့မယ်ဆိုရင် ဒါကို တော်လှန်ရေးမှာ ဟန်ချက်ညီညီ တိုက်ပွဲဝင်တယ်လို့ သတ်မှတ်‌ပေးရမှာပဲဖြစ်တယ်။